ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στους ασθενείς που έχουν ή πιθανόν να έχουν απόφραξη του νεφρού, τοποθετείται ένας εσωτερικός σωλήνας παροχέτευσης, ο οποίος ονομάζεται “stent”, στον ουρητήρα που είναι το σωληνάκι που ενώνει το νεφρό με την ουροδόχο κύστη. Αυτό τοποθετείται προκειμένου να προλάβει ή να αντιμετωπίσει προσωρινά την απόφραξη.
Αυτό το φυλλάδιο περιέχει ενημερωτικές οδηγίες για τα ουρητηρικά stent, εξηγεί τα πλεονεκτήματα της χρήσης τους και αναφέρει κάποια από τα ανεπιθύμητα συμβάντα που μπορεί οι ασθενείς να βιώσουν.
Το φυλλάδιο αυτό χωρίζεται σε δύο μέρη:
- Το πρώτο μέρος εξηγεί την ανατομία και φυσιολογία του ουροποιητικού συστήματος, τι σημαίνει απόφραξη και πως αυτή αντιμετωπίζεται με τη χρήση των ουρητηρικών stent
- Το δεύτερο μέρος περιγράφει τι πρέπει να αναμένετε κατά τη διάρκεια που έχετε το stent και τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες από αυτό
Μέρος 1ο : Ουροποιητικό σύστημα και ουρητηρικά stent
Το ουροποιητικό σύστημα και οι ουρητήρες
Τα νεφρά παράγουν τα ούρα. Φυσιολογικά υπάρχουν δύο νεφρά, τα οποία βρίσκονται στο άνω μέρος της κοιλιάς προς τα πίσω. Τα ούρα που παράγουν τα νεφρά μεταφέρονται στην ουροδόχο κύστη με ένα λεπτό μυώδες σωλήνα, που ονομάζεται ουρητήρας. Στην ουροδόχο κύστη τα ούρα αποθηκεύονται μέχρι αυτή να γεμίσει, οπότε αυτά αποβάλλονται διαμέσου της ουρήθρας.
Πως ένα νεφρό αποφράσσεται
Συχνές αιτίες απόφραξης των νεφρών και των ουρητήρων είναι:
Συχνές αιτίες απόφραξης των νεφρών και των ουρητήρων είναι:
- Λίθος που μετακινήθηκε είτε αυτόματα είτε μετά από εξωσωματική λιθοτριψία
- Στένωμα στον ουρητήρα λόγω διάφορων αιτιών
- Προσωρινά μετά από επέμβαση στον ουρητήρα ή μετά από την είσοδο κάποιου εργαλείου
Μερικές φορές η απόφραξη μπορεί να οφείλεται σε παθήσεις του προστάτη ή και κακοήθειες του ουροποιητικού συστήματος
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της απόφραξης
Όποτε υπάρχει απόφραξη, έχουμε αύξηση της πίεσης μέσα στο νεφρό. Λόγω της πίεσης επηρεάζεται η φυσιολογική λειτουργία του νεφρού η οποία σε διάρκεια εβδομάδων μπορεί να οδηγήσει στην πλήρη καταστροφή του.
Η απόφραξη επίσης οδηγεί σε κατακράτηση των ούρων, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε λοίμωξη. Η λοίμωξη επιταχύνει την καταστροφή των νεφρών και σε παραμελημένες καταστάσεις μπορεί να οδηγήσει σε σήψη και θάνατο. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι επιβεβλημένη η αντιμετώπιση της απόφραξης.
Προσωρινή αντιμετώπιση της απόφραξης
Δεν είναι πάντα εφικτό να ανακαλύψουμε την αιτία που προκαλεί την απόφραξη και να την αντιμετωπίσουμε αμέσως. Έτσι είναι απαραίτητο προσωρινά να λυθεί η απόφραξη, μέχρι να δοθεί η τελική διάγνωση και η εφαρμογή της κατάλληλης θεραπείας.
Επίσης σε επεμβάσεις των ουρητήρων, απαιτείται χρόνος μέχρι την πλήρη επούλωση τους, έτσι ώστε η προσωρινή προστασία από απόφραξη είναι επιτακτική. Αυτό επιτυγχάνεται από την τοποθέτηση ενός ουρητηρικού stent, έτσι ώστε να διατηρηθεί η ακώλυτη μεταφορά των ούρων από τον νεφρό στην ουροδόχο κύστη.
Τι είναι το ουρητηρικό stent?
Το ουρητηρικό stent είναι ένας ειδικά σχεδιασμένος σωλήνας, φτιαγμένος από εύκαμπτο πλαστικό υλικό, το οποίο τοποθετείται στον ουρητήρα. Το μήκος του σε ενήλικες ασθενείς κυμαίνεται από 24 έως 30εκ. Αν και υπάρχουν διάφοροι τύποι, όλοι χρησιμοποιούνται για τους ίδιους λόγους.
Είδη ουρητηρικών stent
Πώς ένα stent παραμένει στη θέση του?
Τα stent παραμένουν στη θέση τους επειδή τα τελικά τους τμήματα είναι κεκαμμένα δημιουργώντας ένα δακτύλιο. Το ένα άκρο βρίσκεται στο νεφρό και το άλλο στην ουροδόχο κύστη, διατηρώντας έτσι τη σωστή θέση τους. Τα stent είναι εύκαμπτα έτσι ώστε να αντέχουν μεγάλες αλλαγές της θέσης του σώματος.
Πώς τοποθετείται?
Συνήθως ένα stent τοποθετείται, υπό γενική αναισθησία, με τη χρήση ενός ειδικού τηλεσκοπίου( κυστεοσκόπιο), το οποίο εισέρχεται διαμέσου της ουρήθρας στην ουροδόχο κύστη. Το stent τοποθετείται στον ουρητήρα μέσω του ανοίγματος που αυτός εισέρχεται στην ουροδόχο κύστη. Σπάνια, μπορεί να τοποθετηθεί από το νεφρό στην ουροδόχο κύστη, με την χρήση ειδικών τεχνικών. Η σωστή θέση του stent ελέγχεται με τη χρήση ακτινογραφίας.
Stent τοποθετημένο στο ουροποιητικό σύστημα( ουρητήρας)
Πόσο καιρό παραμένει το stent στο σώμα?
Δεν υπάρχει σταθερός χρόνος για όλες τις περιπτώσεις. Παραμένει όσο χρειάζεται. Αυτό εξαρτάται από την αιτία της απόφραξης και τη φύση της θεραπείας.
Στην πλειονότητα των ασθενών τα stent παραμένουν για λίγο χρόνο από μερικές μέρες έως και μερικούς μήνες. Ωστόσο, ένα stent μπορεί να παραμείνει μέχρι και 3 μήνες χωρίς να αντικατασταθεί. Όταν η αιτία δεν είναι λιθίαση, τότε μπορεί να μείνει ακόμα περισσότερο. Υπάρχουν ειδικά stent Τα οποία παραμένουν για ακόμα μεγαλύτερα διαστήματα.
Ο Ουρολόγος αποφασίζει τη διάρκεια παραμονής του
Πώς αφαιρείται?
Είναι μια γρήγορη διαδικασία κατά την οποία το stent αφαιρείται υπό γενική αναισθησία, με τη χρήση του κυστεοσκοπίου. Μερικές φορές μπορεί να έχει μια λεπτή κλωστή στο ένα άκρο του, η οποία εξέρχεται από την ουρήθρα και η οποία χρησιμεύει για την αφαίρεση του.
Υπάρχει εναλλακτική λύση από τα stent?
Δεν υπάρχει απλή εναλλακτική λύση. Σε μερικούς ασθενείς μπορεί να τοποθετηθεί στο νεφρό ένας σωλήνας, ο οποίος παροχετεύει τα ούρα και ονομάζεται νεφροστομία. Ωστόσο, αυτό απαιτεί ο ασθενής να φέρει σακούλα συγκέντρωσης ούρων, η οπόια βρίσκεται κολλημένη στην ράχη του, ενώ η όλη διαδικασία είναι περισσότερο επεμβατική.
Εάν επιθυμείται αυτό τον τρόπο παροχέτευσης μπορώ να σας περιγράψω με λεπτομέρειες τη διαδικασία και τους πιθανούς κινδύνους της
Μέρος 2ο : Ζώντας με ένα ουρητηρικό καθετήρα (stent)
Εισαγωγή
Τα ουρητηρικά stent έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε οι ασθενείς να ζουν μια όσο το δυνατόν φυσιολογική ζωή. Η τοποθέτηση του αποφασίζεται προκειμένου να αποφευχθεί ή να λυθεί μια απόφραξη, έχοντας όμως πιθανότητες εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών από την ύπαρξη του. Οι περισσότερες από αυτές δεν είναι επικίνδυνες για την υγεία ή τους νεφρούς σας, αν και μπορεί να προκαλούν ενόχληση. Παρακάτω περιγράφονται όλες οι πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με την ύπαρξη ενός ουρητηρικού stent.
Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες ενός stent?
Πολλοί ασθενείς δεν παρουσιάζουν κανένα πρόβλημα. Στην πλειονότητα των ασθενών εμφανίζονται πολύ μικρές παρενέργειες που αντιμετωπίζονται εύκολα. Ωστόσο, έχουν αναφερθεί και σοβαρές.
Συχνές παρενέργειες είναι:
- Συναίσθηση της ύπαρξης τους στη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας
Συμπτώματα από την ούρηση
- Συχνουρία
- Επιτακτικότητα ( ανάγκη για άμεση κένωση της κύστης)
- Μικρή ποσότητα αίματος στα ούρα. Αυτό είναι αρκετά συχνό και απιτεί μεγάλη κατανάλωση υγρών
- Αίσθημα ατελούς κένωσης της κύστης
- Πολύ σπάνια, ειδικά σε γυναίκες, εμφανίζονται επεισόδια ακράτειας ούρων
Αυτές οι παρενέργειες οφείλονται στον μηχανικό ερεθισμό που προκαλεί το stent στο τοίχωμα της ουροδόχου κύστεως. Η αφαίρεση του οδηγεί στην εξαφάνιση των συμπτωμάτων.
- Δυσφορία ή πόνος
Τα stent μπορεί να προκαλέσουν δυσφορία ή πόνο, συνήθως στην περιοχή της ουροδόχου κύστεως και του νεφρού, όπως επίσης και σε άλλες περιοχές ( βουβωνική χώρα, ουρήθρα, γεννητικά όργανα). Τα συμπτώματα γίνονται πιο αισθητά κατά τη διάρκεια φυσικής δραστηριότητας και μετά την ούρηση.
Η ακριβής αιτιολογία αυτών των ανεπιθύμητων ενεργειών δεν είναι γνωστή προς το παρόν. Επίσης δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε, πριν την τοποθέτηση του stent, ποιοι ασθενείς θα παρουσιάσουν παρενέργειες και ποιες θα είναι αυτές.
Διάρκεια ανεπιθύμητων ενεργειών που σχετίζονται με τη χρήση stent– μπορεί να βελτιωθούν?
Υπάρχει πιθανότητα συμπτώματα όπως ο πόνος και η αιματουρία να βελτιωθούν με τη πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να προβλεφθεί. Αναφέρεται ότι περίπου 20-70% των ασθενών που φέρουν stent παρουσιάζουν μία η περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες.
Η επιστημονική κοινότητα και οι κατασκευάστριες εταιρίες εργάζονται προς την κατεύθυνση παραγωγής stent που να προκαλούν όσο το δυνατόν λιγότερα συμπτώματα.
Μπορεί οι παρενέργειες αυτές να επηρεάσουν την καθημερινή ζωή?
Δεν αναμένεται να επηρεάσουν δραματικά την καθημερινότητα σας. Ωστόσο, μπορεί να έχετε κάποια προβλήματα σχετιζόμενα με συγκεκριμένες δραστηριότητες.
Σχετικά με δαστηριότητες
- Φυσική άσκηση και αθλήματα
Μπορείτε να έχετε ποικίλες φυσικές δραστηριότητες εφόσον η κατάστασή σας το επιτρέπει. Ωστόσο, μπορεί να βιώσετε κάποιο πόνο ή να παρατηρήσετε την ύπαρξη αίματος στα ούρα ειδικά όταν αθλείστε ή έχετε έντονη δραστηριότητα. Επίσης μπορεί να αισθάνεστε περισσότερη κούραση από ότι φυσιολογικά.
- Εργασία
Μπορείτε να συνεχίσετε να εργάζεστε κανονικά. Εάν η φύση της εργασίας σας απαιτεί έντονη δραστηριότητα μπορεί να έχετε περισσότερη δυσφορία.
- Κοινωνική ζωή και σχέσεις
Η ύπαρξη του stent δεν πρέπει να επηρεάσει την κοινωνικότητα σας σημαντικά
- Ταξίδια- διακοπές
Μπορείτε να ταξιδέψετε εφόσον το επιτρέπει η υγεία σας. Ωστόσο, η εμφάνιση παρενεργειών μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα των διακοπών σας, ενώ πάντα υπάρχει η πιθανότητα να χρειαστείτε άμεση ιατρική βοήθεια.
- Σεξουαλική ζωή
Δεν υπάρχουν περιορισμοί σχετικά με την σεξουαλική σας δραστηριότητα και την ύπαρξη του stent. Πολλοί λίγοι ασθενείς εμφανίζουν δυσφορία κατά διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Σπάνια μπορεί να υπάρξει μία αλλαγή όσον αφορά την σεξουαλική επιθυμία.
Μπορεί ένα stent να μετακινηθεί? Τι άλλες επιπλοκές μπορεί να υπάρξουν?
Σπάνια μπορεί στην επιφάνεια του stent να σχηματιστεί ένα κρυσταλλικό στρώμα, το οποίο δεν αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα. Πολύ σπάνια μπορεί να μετακινηθεί και να πέσει μέσα στη ουροδόχο κύστη ή και να εξέλθει διαμέσου της ουρήθρας.
Στην περίπτωση αυτή πρέπει να επικοινωνήσετε με τον Ουρολόγο σας
Υπάρχει πιθανότητα ουρολοίμωξης
Η ύπαρξη του stent, το οποίο αποτελεί ξένο σώμα, σε συνδυασμό με την δυσλειτουργία των νεφρών, μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση ουρολοίμωξης. Μερικά από τα συμπτώματα που πιθανόν να εμφανίσετε στην περίπτωση αυτή είναι πυρετός, πόνος και δυσφορία που επιδεινώνεται στην περιοχή του νεφρού ή της ουροδόχου κύστεως, καύσος κατά την ούρηση και γενική αδιαθεσία. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται συνήθως η λήψη αντιβιοτικής αγωγής.
Γενικές προληπτικές οδηγίες
- Είναι απαραίτητο να πίνετε 1 ½ με 2 λίτρα υγρών, κυρίως νερό, ημερησίως
Αυτό θα βοηθήσει στη μείωση της πιθανότητας ουρολοίμωξης και θα μειώσει την ποσότητα αίματος στα ούρα
- Εάν νοιώσετε πόνο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε παυσίπονα ή να επικοινωνήσετε με τον Ουρολόγο σας
- Εάν φέρετε stent με την κλωστή να εξέρχεται από την ουρήθρα σας, θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε να μην αφαιρεθεί ακούσια
Πότε πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια?
- Εάν βιώνετε ένα σταθερό και έντονο πόνο που σχετίζεται με την ύπαρξη του stent
- Εάν έχετε συμπτώματα ουρολοίμωξης
- Εάν το stent έχει μετακινηθεί ή έχει εξέλθει από την ουρήθρα
- Εάν παρατηρήσετε σημαντική αλλαγή στην ποσότητα αίματος που εμφανίζετε στα ούρα σας