ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα νεφρά είναι υπεύθυνα για την παραγωγή των ούρων. Τα ούρα μεταφέρονται στην ουροδόχο κύστη με τη

Ουροποιητικό σύστημα

βοήθεια δύο μικρών σωλήνων που ονομάζονται ουρητήρες. Η ουρήθρα ενώνεται με τη βάση της ουροδόχου κύστεως και παροχετεύει τα ούρα έξω από το σώμα. Τα νεφρά , οι ουρητήρες, η ουροδόχος κύστη και η ουρήθρα ονομάζονται ουροποιητικό σύστημα.

Οι λίθοι, γνωστοί ως πέτρες, μπορούν να δημιουργηθούν σε οποιοδήποτε μέρος του ουροποιητικού συστήματος. Οι ασθενείς με λιθίαση έχουν 50% πιθανότητα εμφάνισης νέου λίθου σε διάστημα 10 χρόνων. Έτσι είναι  πολύ σημαντικό να μειώσετε την πιθανότητα επαναδημιουργίας λίθων ακολουθώντας συγκεκριμένες οδηγίες.

Αξίζει να θυμάστε ότι διαφορετικοί άνθρωποι σχηματίζουν διαφορετικά είδη λίθων. Οι οδηγίες που ακολουθούν είναι γενικές και αναφέρονται σε όλους τους ασθενείς με ιστορικό λιθίασης ουροποιητικού. Πιο συγκεκριμένες οδηγίες θα σας δοθούν όταν γίνει γνωστή η σύνθεση των λίθων που έχετε. Έτσι, εφόσον απομονωθεί ένας λίθος θα πρέπει να αποσταλεί για βιοχημική ανάλυση. Σας συνιστώ να προσπαθήσετε να συλλέξετε κάποιο κομμάτι ή ολόκληρο το λίθο που πιθανόν να αποβάλλεται αυτόματα κατά τη διάρκεια της ούρησης. Πιθανό να χρειαστεί να υποβληθείτε σε ειδικές εξετάσεις αίματος και ούρων, ιδιαίτερα εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό σχηματισμού λίθων, μικρή ηλικία έναρξης ή πολλαπλές υποτροπές.

Πρόληψη

Γενικές Οδηγίες

  1. 1. Υγρά

Είναι σημαντικό να πίνετε μεγάλη ποσότητα υγρών κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ή όταν η θερμοκρασία είναι υψηλή. Θα πρέπει να φροντίζετε να πίνετε αρκετά υγρά ώστε να αποβάλλετε 2 λίτρα ούρα την ημέρα. Αυτό συνήθως  σημαίνει ότι πρέπει να πίνετε καθημερινά δυόμιση λίτρα υγρών. Το είδος των υγρών δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, αν και μεγάλες ποσότητες γάλακτος και τσαγιού πρέπει να αποφεύγονται, αφού περιέχουν ασβέστιο και ένα συστατικό που ονομάζεται οξαλικό και περιέχεται στους λίθους. Είναι πολύ σημαντικό να είστε καλά ενυδατωμένοι τη νύχτα, όταν φυσιολογικά τα ούρα είναι περισσότερο πυκνά. Σας συμβουλεύω να πίνετε υγρά πριν την νυχτερινή κατάκλιση και μία φορά κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Το αλκοόλ, όταν πίνετε σε μικρές ποσότητες, είναι ασφαλές στους ασθενείς με προδιάθεση για δημιουργία λίθων. Οι συνιστώμενες κατευθυντήριες οδηγίες είναι 14 μονάδες την εβδομάδα για τις γυναίκες και 21 μονάδες εβδομαδιαία για τους άντρες

( 1 μονάδα= 125ml ποτήρι κρασιού, μισό ποτήρι μπύρας ή μία δόση αλκοολούχου ποτού).

  1. 2. Άσκηση

Οι άνθρωποι οι οποίοι είναι πιο δραστήριοι έχουν μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν λιθίαση. Οι παχύσαρκοι έχουν αυξημένο κίνδυνο δημιουργίας λίθων, κυρίως λόγω της αυξημένης απώλειας νερού κατά την εφίδρωση. Η άσκηση και η απώλεια βάρους είναι σημαντικά μέτρα πρόληψης της λιθίασης.

  1. 3. Νάτριο

Το νάτριο είναι ένα άλας που περιέχεται σε πολλά φαγητά. Τα νεφρά αποβάλλουν το περίσσευμα νατρίου του οργανισμού μαζί με την αποβολή ασβεστίου. Έτσι δίαιτες με υψηλή συγκέντρωση νατρίου αυξάνουν την περιεκτικότητα των ούρων σε ασβέστιο. Αυτό προδιαθέτει στον σχηματισμό λίθων. Συστήνεται στους ασθενείς με ιστορικό σχηματισμού  λίθων να ακολουθούν δίαιτα πτωχή σε νάτριο. Αυτό επιτυγχάνεται αποφεύγοντας τροφές πλούσιες σε αλάτι , για παράδειγμα πατατάκια, καπνιστά φαγητά ενώ μπορείτε να καταναλώνεται τροφές με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι. Αλάτι δεν πρέπει να προστίθεται κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος ή στο τραπέζι.

  1. 4. Ασβέστιο

Στο παρελθόν οι ιατροί συνιστούσαν στους ασθενείς με ιστορικό σχηματισμού λίθων να αποφεύγουν εντελώς το ασβέστιο. Πρόσφατες μελέτες τονίζουν ότι αυτό είναι λάθος και μπορεί  να είναι και επικίνδυνο. Η αποφυγή ασβεστίου των τροφών μπορεί να οδηγήσει σε οστεοπόρωση, καθώς επίσης και στην αύξηση της απορρόφησης οξαλικών των τροφών. Οι ασθενείς οι οποίοι έχουν υψηλή τιμή ασβεστίου στο αίμα πιθανόν να χρειάζονται περαιτέρω έλεγχο, προκειμένου να ανευρεθεί το αίτιο και να δοθεί η κατάλληλη θεραπεία. Εάν δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος  θα πρέπει να παίρνεται φυσιολογικές ποσότητες τροφών πλούσιων σε ασβέστιο, όπως για παράδειγμα το γάλα και το τυρί.

  1. 5. Πρωτεΐνες

Δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες συνδέονται με αυξημένη πιθανότητα σχηματισμού λίθων. Οι πρωτεΐνες αυξάνουν η συγκέντρωση ασβεστίου στα ούρα, την αποβολή οξαλικών και ουρικού οξέος με το να κάνουν τα ούρα πιο όξινα. Συστήνεται οι ασθενείς με ιστορικό σχηματισμού λίθων να μην καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ζωικών πρωτεϊνών, όπως για παράδειγμα το κόκκινο κρέας, τα αυγά και το τυρί. Γενικά επιλέξτε τα λαχανικά μια και αυτά κάνουν τα ούρα λιγότερο όξινα.

  1. 6. Ίνες

Οι ίνες είναι γνωστό ότι είναι καλό για την υγεία. Μειώνουν την απορρόφηση ασβεστίου από το έντερο και έτσι την συγκέντρωση τους στα ούρα. Περιέχονται σε πολλά φρούτα, λαχανικά, στο ψωμί ολικής αλέσεως και στα δημητριακά. Η δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε ίνες θεωρείται ότι μειώνει την πιθανότητα  σχηματισμού λίθων ουροποιητικού.

 

Ειδικές συμβουλές

Άλλα προφυλακτικά μέτρα μπορούν να δοθούν ανάλογα με το είδος του λίθου

  1. 1. Λίθοι Οξαλικού

Τα τρία τέταρτα των λίθων περιέχουν ένα συστατικό που ονομάζεται οξαλικό. Εάν ο λίθος που έχετε περιέχει οξαλικό, θα πρέπει να αποφεύγεται την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε οξαλικά, όπως η σοκολάτα, το κακάο, τα φιστίκια, τα μπιζέλια, τα αναψυκτικά , το γκρέιπφρουτ, το σπανάκι, τα αμύγδαλα, τα παντζάρια και οι φράουλες

  1. 2. Λίθοι κυστίνης

Είναι σημαντικό να καταναλώνεται  μεγάλες ποσότητες υγρών και να τρώτε μικρές ποσότητες άλατος σε περίπτωση που έχετε λίθους κυστίνης.

  1. 3. Λίθοι Ουρικού οξέος

Ξανά, είναι θεμελιώδες να εξασφαλίσετε αυξημένη ποσότητα κατανάλωσης υγρών. Οι ασθενείς με λίθους ουρικού οξέος πρέπει να τρώνε λιγότερο κρέας , ψάρια και πουλερικά. Πιθανόν ν απαιτείται να παίρνεται φαρμακευτική αγωγή προκειμένου τα ούρα σας να είναι λιγότερο όξινα. Πιθανόν να χρειαστεί να ξεκινήσετε τη λήψη του φαρμάκου που περιέχει την ουσία αλλοπουρινόλη ( Zyloric, Zylapour ) προκειμένου να ρυθμίσετε τη συγκέντρωση ουρικού οξέος στο αίμα σας.

  1. 4. Λίθοι φωσφόρου ή λίθοι από ‘’στουρβίτη’’

Οι λίθοι αυτοί σχετίζονται με την ύπαρξη χρόνιας βακτηριακής  λοίμωξης. Βρίσκονται σε μικρή αναλογία ασθενών, περίπου 6%. Στους ασθενείς αυτούς πρέπει να τα ούρα τους να είναι στείρα μικροβίων γεγονός που μπορεί να απαιτεί τη χρόνια λήψη μικρής δόσης αντιβιοτικών.

Συνιστώμενες  Διαιτητικές  Προσαρμογές

  • Υψηλή κατανάλωση υγρών
  • Δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες
  • Δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο (αλάτι)
  • Δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε οξαλικά
  • Δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες
  • Φυσιολογική λήψη τροφών που περιέχουν ασβέστιο εκτός αν συμβουλευτείτε διαφορετικά